Bệnh tâm thần là bệnh phổ biến. Khoảng 1 trong 5 người trưởng thành bị
tâm thầm trong bất kỳ năm nào đó trong cuộc đời. Bệnh tâm thần có thể bắt đầu ở
mọi lứa tuổi, từ thời thời ấu cho đến những năm trưởng thành và những năm về
sau. Bệnh có thể ảnh hưởng tạm thời hoặc lâu dài. Do đó, phát hiện sớm và điều
trị sẽ giúp cho người bệnh cải thiện tình trạng bệnh và nâng cao chất lượng cuộc
sống.
Ảnh
minh họa
1. Rối loạn lo âu
Những người bị rối loạn lo
âu thường phản ứng với một số đối
tượng hoặc tình huống bằng cách sợ hãi, cũng như với các dấu hiệu thể chất của
sự lo lắng, hoảng loạn chẳng hạn như nhịp tim nhanh và đổ mồ hôi. Rối loạn lo âu được chẩn đoán nếu phản
ứng của người đó không phù hợp với tình huống thực tại, hoặc nếu người đó không
thể kiểm soát được phản ứng của bản thân cũng như sự lo lắng quá mức khiến cản
trở các hoạt động bình thường. Rối loạn lo âu bao gồm rối loạn lo âu
tổng quát, rối loạn lo âu hoảng sợ, rối loạn lo âu xã hội và ám ảnh cụ thể.
2. Rối loạn tâm trạng
Rối loạn tâm trạng còn được gọi là rối loạn cảm xúc, liên quan đến cảm
giác buồn bã kéo dài hoặc những giai đoạn cảm thấy hạnh phúc quá mức hoặc dao
động từ hạnh phúc tột độ đến buồn bã cùng cực. Các rối loạn tâm trạng phổ biến
nhất là trầm cảm, rối loạn
lưỡng cực và rối loạn cyclothymic.
3. Rối loạn tâm thần
Rối loạn
tâm thần thường liên quan đến nhận thức và
suy nghĩ lệch lạc. Hai trong số các triệu chứng của rối loạn tâm thần là ảo
giác và ảo tưởng. Ảo giác là trải nghiệm về hình ảnh hoặc âm thanh không có
thật, chẳng hạn như giọng nói. Còn ảo tưởng đó là niềm tin cố định sai lầm mà
người bệnh chấp nhận là đúng, mặc dù có bằng chứng cho sự trái ngược này. Ví dụ
về rối loạn tâm thần là tâm thần phân liệt.
4. Rối loạn ăn uống
Rối loạn do ăn uống liên quan đến cảm
xúc, thái độ và hành vi cực đoan đến các vấn đề về cân nặng và thực phẩm. Chứng chán
ăn, chứng ăn vô độ là những rối loạn ăn
uống phổ biến nhất.
5. Rối loạn kiểm soát bốc đồng và nghiện
Những người bị rối loạn kiểm soát bốc
đồng không thể chống lại được và thường thực hiện các hành vi có hại cho bản
thân hoặc người khác. Chứng cuồng phong hỏa, thói ăn cắp vặt, và đánh bài bạc
là những ví dụ về chứng rối loạn kiểm soát sự bốc đồng. Rượu và ma tuý là nguy
cơ phổ biến của nghiện. Thông thường, những người mắc chứng rối loạn này trở
nên gắn bó với các đối tượng nghiện ngập đến mức họ có thể bỏ qua trách nhiệm
và các mối quan hệ khác.
6. Rối loạn nhân cách
Những người rối loạn nhân cách có đặc
điểm tính cách cực đoan và không linh hoạt, thường gây khó chịu cho chính bản
thân hoặc gây ra các vấn đề trong công việc cũng như những mối quan hệ xã hội. Ngoài
ra, lối suy nghĩ và hành vi của người mắc bệnh này thường có hành vi khác biệt
so với kỳ vọng của xã hội và cứng nhắc khi tham gia vào các hoạt động bình
thường. Ví dụ như rối loạn nhân cách chống đối xã hội, rối loạn nhân cách ám
ảnh cưỡng chế, rối loạn nhân cách hoang tưởng.
7. Rối loạn ám ảnh cưỡng chế
Những người mắc bệnh rối loạn ám ảnh
cưỡng chế thường bị quấy rối bởi suy nghĩ hoặc nỗi sợ hãi liên tục tạo thành
thói quen nhất định. Ví dụ, một người có nỗi sợ hãi vô lý đối với vi trùng nên
họ liên tục rửa tay.
8. Rối loạn căng thẳng sau chấn thương
Đây là một tình trạng có thể phát triển
sau một sự kiện chấn thương chẳng hạn như cái chết bất ngờ của người thân, thảm
họa tự nhiên hay sự tấn công về thể xác. Những người bị rối loạn căng thẳng sau
chấn thương thường có những suy nghĩ và ký ức lâu dài đáng sợ về những điều này
đồng thời có xu hướng bị tê liệt về cảm xúc.
9. Các hội chứng phản ứng căng thẳng (rối loạn điều
chỉnh)
Các hội chứng phản ứng căng thẳng xảy ra khi
một người phát triển các triệu chứng cảm xúc hoặc hành vi để đáp ứng với một sự
kiện hoặc tình huống căng thẳng. Các yếu tố gây căng thẳng có thể bao gồm: các
thảm họa tự nhiên như một trận động đất hoặc lốc xoáy, các sự kiện hoặc khủng
hoảng như tai nạn xe, chẩn đoán bệnh nặng, người thân mất,... Các hội chứng
phản ứng căng thẳng thường bắt đầu trong vòng ba tháng kể từ khi sự kiện hoặc
tình huống xảy ra và kết thúc trong vòng sáu tháng sau khi các tác nhân gây
căng thẳng dùng lại hoặc đã bị loại bỏ.
10. Rối loạn phân ly
Rối loạn
phân ly trước đây còn được gọi là rối loạn
đa nhân cách. Những người mắc rối loạn phân ly sẽ bị rối loạn nghiêm trọng hoặc
thay đổi về trí nhớ, ý thức, nhận thức chung về bản thân và môi trường xung
quanh. Những rối loạn này thương liên quan đến
căng thẳng quá mức, có thể là kết quả của sự kiện chấn thương, tai nạn hay thảm
họa.
11. Rối loạn giả tạo
Rối loạn giả tạo là tình trạng rối loạn
mà một người cố ý tạo ra hoặc phàn về các triệu chứng về thể chất hoặc cảm xúc
để người đó được đóng vai là người bệnh hoặc người cần được giúp đỡ.
12. Rối loạn tình dục và giới tính
Chúng bao gồm các rối loạn ảnh hưởng đến
ham muốn tình dục, hiệu suất và hành vi. Rối loạn chức năng tình dục, rối loạn
nhận dạng giới tính là những ví dụ về tình trạng bệnh này.
13. Rối loạn triệu chứng Somatic
Một người bị rối loạn triệu chứng Somatic
trước đây được gọi là rối loạn tâm lý, sẽ trải qua các triệu chứng thực thể của
bệnh hoặc sẽ bị đau ở mức đau quá mức.
14. Rối loạn Tic
Những người bị rối loạn Tic tạo ra âm
thanh hoặc hiển thị qua các chuyển động cơ thể không có mục đích và thường được
lặp đi lặp lại nhanh chóng, đột ngột và không thể kiểm soát. Ngoài ra, một số vấn đề liên quan đến rối
loạn giấc ngủ, sa sút trí tuệ hay cả bệnh Alzheimer đôi
khi cũng được phân loại là bệnh tâm thần vì nó có liên quan đến não.