Cảnh báo gia tăng bệnh do virus hợp bào hô hấp (RSV) thời kỳ giao mùa
RSV (Respiratory Syncytial Virus) được biết đến với tên gọi virus hợp bào hô hấp. Nó là một trong những loại virus phổ biến nhất gây nên bệnh trên đường hô hấp. Bệnh thường có triệu chứng nhẹ, tương tự như cảm lạnh và đa phần mọi người đều phục hồi sau khoảng một đến hai tuần. Tuy nhiên, đối với trẻ sơ sinh và người cao tuổi thì RSV có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng.
Triệu chứng và khả năng tái nhiễm
Triệu chứng
Virus hợp bào hô hấp RSV gây ra các triệu chứng giống như cảm lạnh, bao gồm sổ mũi, ho, hắt hơi, sốt, khó thở và giảm cảm giác thèm ăn. Các triệu chứng này thường phát triển trong vòng 4-6 ngày sau khi bị nhiễm virus. RSV có thể gây ra các biến chứng nặng của nhiễm trùng đường hô hấp dưới, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh và người cao tuổi. Ở trẻ em dưới 1 tuổi, RSV được coi là nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến nhiễm trùng phổi hay viêm tiểu phế quản.
Biểu hiện lâm sàng của RSV bao gồm bệnh đường hô hấp trên nhẹ hoặc viêm tai giữa đến bệnh đường hô hấp dưới nghiêm trọng và có thể gây nguy hiểm tính mạng. Nguy hiểm tính mạng do RSV thường gây viêm tiểu phế quản ở trẻ em dưới 24 tháng tuổi, có triệu chứng như chảy nước mũi, ho khan, khò khè, thở nhanh, khó thở và co rút dưới sườn, liên sườn và trên đòn. Trẻ có thể bị ngừng thở và thở khò khè hoặc có tiếng ran nổ nhỏ khi nghe.
Khả năng tái nhiễm
Tái nhiễm RSV là hiện tượng mà từ 30-75% trẻ em dưới 2 tuổi bị nhiễm RSV trong 12 tháng đầu đời sẽ mắc lại trong mùa tiếp theo. Tỷ lệ tái nhiễm phụ thuộc vào độ mạnh của dịch. Người lớn khi mắc lại thường không có triệu chứng hoặc chỉ giới hạn ở đường hô hấp trên. Tuy nhiên, những bệnh nhân suy giảm miễn dịch, mắc bệnh tim phổi mãn tính hoặc người già yếu có nguy cơ bị tổn thương đường hô hấp nghiêm trọng và RSV có thể gây bệnh và tử vong ở những người này.
Con đường lây truyền
RSV có thể lây lan theo nhiều con đường, bao gồm:
-
Bệnh nhân hắt hơi hoặc ho, khi đó những giọt vi khuẩn có thể lơ lửng trong không khí và tiếp xúc với miệng hay mũi của người khác.
-
Tiếp xúc trực tiếp với người nhiễm bệnh, như hôn mặt trẻ em mắc RSV.
-
Chạm vào các đồ vật hay bề mặt có vi khuẩn RSV và sau đó chạm vào miệng, mũi hay mắt trước khi rửa tay.
Biện pháp giúp giảm nguy cơ bị nhiễm RSV hay RSV nặng
Mùa RSV bắt đầu vào mùa thu và cao điểm vào mùa đông. Nếu bạn đang tiếp xúc với trẻ sơ sinh hoặc trẻ nhỏ, đặc biệt là những trẻ sinh non, mắc bệnh tim hoặc phổi mãn tính, hay hệ thống miễn dịch suy yếu, bạn cần phải thực hiện những biện pháp sau để giữ cho trẻ khỏe mạnh:
-
Tránh đưa tay chưa rửa lên mắt, mũi và miệng: Vi khuẩn và virus có thể lây lan theo cách này.
-
Tránh tiếp xúc gần với người bệnh, chẳng hạn như hôn và dùng chung dụng cụ ăn uống, cốc với những người có triệu chứng giống cảm lạnh.
-
Che mũi và miệng khi hắt hơi và ho bằng ống tay áo hoặc khăn giấy, rồi vứt khăn giấy vào thùng rác.
-
Khử trùng và làm sạch các bề mặt và đồ vật mà mọi người chạm vào thường xuyên, chẳng hạn như thiết bị di động, tay nắm cửa và đồ chơi. Những người bị nhiễm RSV có thể để lại mầm bệnh trên các bề mặt và đồ vật khi chạm vào hoặc ho hoặc hắt hơi.
-
Nếu bạn đang bị ốm, hãy ở nhà và tránh tiếp xúc với những người khác để không lây nhiễm bệnh cho họ.
Chăm sóc người nhiễm RSV
Các trường hợp nhiễm RSV thường tự khỏi sau khoảng một hoặc hai tuần, hiếm khi gây ra các biến chứng nghiêm trọng.
Hiện tại, chưa có phương pháp điều trị cụ thể cho bệnh RSV, nhưng các nhà khoa học đang nghiên cứu để phát triển vắc-xin và thuốc kháng virus.
Các biện pháp giúp giảm triệu chứng:
-
Sử dụng thuốc hạ sốt và giảm đau không kê đơn, ví dụ như acetaminophen hoặc ibuprofen để giảm sốt và đau.
-
Uống đủ nước mỗi ngày để cơ thể tránh bị mất nước.
-
Nói chuyện với bác sĩ, dược sĩ trước khi cho con uống bất kỳ thuốc cảm lạnh nào không kê đơn, vì một số loại thuốc có thể không an toàn cho trẻ em.
Tài liệu tham khảo
-
Tác giả Andrea T. Borchers và cộng sự (Đăng ngày 12 tháng 4 năm 2013). Respiratory Syncytial Virus—A Comprehensive Review, PubMed. Truy cập ngày 17 tháng 04 năm 2023.
-
Dược sĩ Lưu Anh (Đăng ngày 23 tháng 02 năm 2023). Nhiễm virus hợp bào hô hấp: Nguyên nhân, chẩn đoán và hướng dẫn điều trị theo BMJ. Truy cập ngày 17 tháng 04 năm 2023.
-
Dược sĩ Thu Trang (Đăng ngày 06 tháng 04 năm 2023). Bệnh Do Virus Hợp Bào Hô Hấp (RSV): Nguyên Nhân Và Cách Điều Trị. Truy cập ngày 17 tháng 04 năm 2023.
-
Chuyên gia CDC.gov (Đăng ngày 28 tháng 10 năm 2022). Respiratory Syncytial Virus Infection (RSV), CDC. Truy cập ngày 17 tháng 04 năm 2023.
Tác giả: Dược sĩ Thùy Linh - tốt nghiệp Chuyên ngành Dược lâm sàng Đại học Dược Hà Nội chính quy hiện công tác phụ trách chuyên môn dược lâm sàng tại Trung Tâm Thuốc Central Pharmacy.