Nhồi máu cơ tim cấp (đột
quỵ tim) là tình trạng cơ tim bị thiếu máu nuôi và hoại tử do mạch vành (mạch
máu nuôi cơ tim) bị tắc nghẽn đột ngột bởi cục huyết khối trong lòng mạch. Nhồi
máu cơ tim cấp là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở mọi độ
tuổi, đặc biệt là những người mắc bệnh mạch vành.
1. Nguyên nhân gây nhồi máu cơ tim cấp
- Nguyên nhân gây ra nhồi máu cơ
tim cấp là do mảng xơ vữa trong lòng mạch vành bị nứt hoặc vỡ,
các tế bào máu gồm tiểu cầu và hồng cầu đến bám vào, tạo thành cục huyết
khối gây bít tắc đột ngột lòng mạch, ngưng cấp máu nuôi cơ tim phía xa, dẫn
đến cơ tim bị thiếu máu nuôi. Nếu tình trạng này kéo dài sẽ đưa đến hoại tử cơ
tim, gây suy tim hoặc đột tử.
- Yếu tố nguy cơ khiến mảng xơ vữa bị
nứt vỡ:
+ Hút thuốc lá;
+ Xúc động, căng thẳng quá mức;
+ Gắng sức quá mức;
+ Viêm hoặc nhiễm trùng như viêm phổi,
đợt cấp bệnh phổi mạn tắc nghẽn,…
+ Sau chấn thương, phẫu thuật…
2. Dấu hiệu cảnh báo nhồi máu cơ tim cấp
Nhồi máu cơ tim có thể xảy ra bất ngờ,
nhưng có những trường hợp được cảnh báo trước hàng giờ, hàng ngày, hàng tuần bằng
các dấu hiệu như:
- Cơn đau thắt ngực thường gặp
trong hội chứng động mạch vành cấp. Người bệnh có cảm giác đau tức, đè nặng, xoắn
vặn trong lồng ngực, sau xương ức hoặc ngực trái, mức độ nặng, xảy ra khi ngồi
nghỉ, kéo dài trên 15 phút, đau lan ra sau lưng, lên cổ, cằm, vai hoặc cánh
tay. Trong cơn đau có kèm mệt, hồi hộp, khó thở, vã mồ hôi, hốt hoảng hoặc
ngất xỉu, đau không giảm khi ngậm hay xịt thuốc nitrate.
- Một số trường hợp đặc biệt như người
cao tuổi, phụ nữ hoặc bệnh nhân đái tháo đường có thể không có triệu chứng đau
ngực, nhưng có triệu chứng tương đương là khó thở, thay đổi tri giác, ngất hoặc tụt
huyết áp < 90/60 mmHg.
- Không phải ai cũng có các triệu chứng
giống nhau. Một số người đau nhẹ, một số người đau nặng, một số khác xuất hiện dấu
hiệu nhồi máu cơ tim đầu tiên là ngưng tim đột ngột.
3. Biến chứng nhồi máu cơ tim cấp
Biến chứng nhồi máu cơ tim cấp thường
do cơ tim bị tổn thương. Các biến chứng bao gồm:
- Nhịp tim bất thường hoặc rối loạn
nhịp: Tổn thương do nhồi máu cơ tim có thể ảnh hưởng đến cách thức các tín hiệu
điện di chuyển trong tim, gây ra những thay đổi về nhịp tim (rối loạn nhịp). Một
số trường hợp rất nghiêm trọng và gây chết người, đột tử.
- Sốc tim: Tình trạng hiếm gặp này xảy
ra khi tim đột ngột không thể bơm máu, xảy ra khi tổn thương khối lượng cơ tim
lớn >40%.
- Suy tim: Mô cơ tim bị tổn
thương nhiều có thể khiến tim không thể bơm máu. Suy tim có thể tạm
thời (suy tim cấp) hoặc lâu dài (mãn tính).
- Viêm màng ngoài tim: Đôi khi nhồi
máu cơ tim gây ra tình trạng phản ứng hệ thống miễn dịch bị lỗi. Tình trạng này
được gọi là hội chứng Dressler (viêm tràn dịch màng ngoài tim sau nhồi máu cơ
tim).
- Ngưng tim: Tim bỗng nhiên ngừng đập
mà không có bất cứ một tín hiệu nào báo trước. Sự thay đổi tín hiệu đột ngột của
tim gây ngừng tim. Cơn nhồi máu cơ tim cấp làm tăng nguy cơ và đe dọa tính mạng
người bệnh, có thể dẫn đến tử vong (đột tử do tim) nếu không được điều trị ngay
lập tức.
CN. Vũ Văn Trình