Đái tháo đường (ĐTĐ) là một bệnh rối loạn chuyển hóa mạn tính, trong đó
lượng đường trong máu luôn ở mức cao do thiếu hụt hoặc rối loạn chức năng
insulin – hormone điều hòa đường huyết. Nếu không được chẩn đoán và điều trị
kịp thời, bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng trên tim mạch, thận,
thần kinh và mắt.
I. PHÂN LOẠI ĐÁI THÁO ĐƯỜNG
Có
3 dạng chính:
- ĐTĐ
type 1: Cơ thể không sản xuất insulin
(thường gặp ở trẻ em, thanh thiếu niên).
- ĐTĐ
type 2: Cơ thể kháng insulin hoặc
không sản xuất đủ (phổ biến nhất, thường gặp ở người lớn, người béo phì).
- ĐTĐ
thai kỳ: Xảy ra ở phụ nữ mang thai, có
thể gây biến chứng cho cả mẹ và bé nếu không kiểm soát tốt.
II. CÁC TRIỆU CHỨNG THƯỜNG GẶP
1. Khát nước và đi tiểu nhiều
Lượng đường trong máu tăng vượt ngưỡng lọc của thận khiến
đường bị đào thải qua nước tiểu. Điều này kéo theo mất nước, khiến người bệnh
khát liên tục, dù đã uống rất nhiều nước.
- 🔎 Dấu hiệu cảnh báo: Tiểu nhiều vào ban đêm (tiểu
đêm), tiểu >7 lần/ngày, khô miệng.
2. Sụt cân không rõ nguyên nhân
Dù ăn nhiều nhưng người bệnh vẫn giảm cân, do cơ thể không
thể sử dụng glucose để tạo năng lượng mà phải phân giải mỡ và cơ.
- 📉 Dấu hiệu thường thấy ở ĐTĐ type 1 khi chẩn đoán lần
đầu.
3. Mệt mỏi, uể oải
Do glucose không được chuyển hóa hiệu quả thành năng lượng,
cơ thể luôn trong trạng thái “đói năng lượng”.
- 💡 Người bệnh thường xuyên buồn ngủ, thiếu sức sống,
giảm tập trung.
4. Nhiễm trùng tái phát và vết
thương lâu lành
Đường huyết cao làm giảm chức năng miễn dịch, tạo điều kiện
cho vi khuẩn phát triển.
- 🔬 Phụ nữ dễ bị nhiễm nấm âm đạo, viêm bàng quang. Nam
giới dễ bị viêm quy đầu, nhiễm trùng da.
5. Rối loạn thị giác (mờ mắt)
Tăng đường huyết ảnh hưởng đến thủy tinh thể và mạch máu
võng mạc.
- 👁 Có thể xuất hiện nhìn mờ thoáng qua hoặc kéo dài.
Nếu kéo dài không điều trị có thể gây mù lòa (biến chứng võng mạc ĐTĐ).
6. Tê bì tay chân (biểu hiện thần
kinh ngoại vi)
Đây là triệu chứng sớm của biến chứng thần kinh do tăng
đường huyết kéo dài.
- ⚡ Người bệnh cảm thấy tê buốt, châm chích, nóng rát ở
bàn chân, cẳng chân – thường rõ về đêm.
III.
BIẾN CHỨNG CỦA BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG
Bệnh đái tháo đường
(ĐTĐ) nếu không được kiểm soát tốt có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm
trọng, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và tăng nguy cơ tử vong. Các biến chứng thường gặp bao
gồm:
1.
Biến chứng tim
mạch
ĐTĐ làm tăng nguy cơ mắc
các bệnh tim mạch như:
·
Bệnh mạch vành
·
Nhồi máu cơ tim
·
Đột quỵ
Nguyên nhân là do tăng
đường huyết kéo dài gây tổn thương mạch máu và tăng huyết áp.
2.
Biến chứng
thận (bệnh thận đái tháo đường)
ĐTĐ có thể dẫn đến suy
thận mạn tính, yêu cầu lọc máu hoặc ghép thận. Nguyên nhân là do tổn thương các
mạch máu nhỏ trong thận.
3.
Biến chứng mắt
Tăng đường huyết có thể
gây tổn thương võng mạc, dẫn đến:
·
Bệnh võng mạc đái tháo đường
·
Đục thủy tinh thể
·
Tăng nhãn áp
Nếu không điều trị kịp
thời, có thể dẫn đến mù lòa.
4.
Biến chứng
thần kinh
ĐTĐ có thể gây tổn
thương thần kinh, dẫn đến:
·
Tê bì, đau nhức tay chân
·
Mất cảm giác
·
Rối loạn tiêu hóa, tiểu tiện
Biến chứng này làm tăng
nguy cơ loét chân và cắt cụt chi.
5.
Biến chứng bàn
chân (bàn chân đái tháo đường)
Do tổn thương thần kinh
và mạch máu, người bệnh dễ bị loét chân, nhiễm trùng, hoại tử, dẫn đến cắt cụt
chi nếu không được điều trị kịp thời.
IV. KẾT LUẬN
Đái tháo đường là một bệnh lý diễn tiến âm thầm nhưng để lại
hậu quả nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị sớm. Việc nhận biết các triệu chứng sớm và kiểm tra đường huyết định kỳ là cách
tốt nhất để phòng tránh biến chứng.