Thực trạng
đáng báo động
Thuốc
lá là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu có thể phòng tránh được. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm hơn 8 triệu người chết do các bệnh
liên quan đến thuốc lá – trong đó 1,3
triệu người không hút thuốc nhưng bị ảnh hưởng bởi khói thuốc thụ động.
Tại
Việt Nam:
- Có hơn 15 triệu người đang hút thuốc lá.
- Hơn 103.000 người tử vong mỗi năm do
các bệnh liên quan đến thuốc lá – tức hơn 280 người mỗi ngày.
- Trong
đó, 84.500 người chết do
hút thuốc chủ động, 18.800 người
chết do hút thuốc thụ động.
- Gần 97% bệnh nhân ung thư phổi tại
Việt Nam có tiền sử hút thuốc lá (Bộ Y tế).
- Chi phí điều trị cho 5 bệnh chính liên quan đến thuốc lá ước
tính khoảng 67.000 tỷ đồng/năm,
tương đương 1% GDP quốc gia (VNTCF, Ủy ban Phòng, chống tác hại thuốc lá
quốc gia).
-
Thuốc lá
gây hại toàn diện đến sức khỏe
Khói
thuốc chứa hơn 7.000 chất hóa học,
trong đó ít nhất 70 chất gây ung thư.
Tác hại đến sức khỏe bao gồm:
- Ung thư phổi, miệng, thanh quản, thực quản
- Bệnh tim mạch, đột quỵ, tắc nghẽn mạch máu
- Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD)
- Vô sinh, rối loạn cương dương, giảm chất lượng
tinh trùng
- Tác động nghiêm trọng đến thai nhi, trẻ nhỏ và
phụ nữ mang thai
-
Đặc biệt, trẻ em và phụ nữ là những nạn nhân không được lựa
chọn, nhưng lại chịu hậu quả nghiêm trọng từ khói thuốc thụ động như viêm đường hô hấp, suy giảm trí tuệ, sinh
non, nhẹ cân.
Mối nguy
từ thuốc lá điện tử và thế hệ trẻ
Theo khảo sát năm 2022 của Bộ Y tế, tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh 13–15 tuổi đã
tăng lên 3,5% – gấp gần 3 lần so
với năm 2015. Thuốc lá điện tử không hề
vô hại: chúng chứa nicotine, kim loại nặng, chất gây ung thư và gây
nghiện mạnh.
Gánh nặng
kinh tế và xã hội
- Tổ chức
Y tế Thế giới cảnh báo: thuốc lá là nguyên nhân làm nghèo hàng triệu người
do chi phí điều trị và mất thu nhập lao động.
- Tại
Việt Nam, chi phí điều trị và tổn thất do mất sức lao động từ bệnh liên
quan đến thuốc lá lên tới hàng
chục nghìn tỷ đồng mỗi năm.
Hành động
phòng chống – Không hút thuốc là bảo vệ chính mình và cộng đồng
Để
bảo vệ sức khỏe, mỗi cá nhân và cộng đồng cần hành động ngay:
Đối với
người dân:
- Không hút thuốc lá tại nơi công cộng, trong
nhà, gần trẻ em và phụ nữ mang thai.
- Không sử dụng thuốc lá điện tử, shisha, thuốc
lá nung nóng.
- Tìm đến các dịch vụ tư vấn và hỗ trợ cai nghiện
thuốc lá (qua tổng đài 1800 6606 hoặc các trạm y tế).
Đối với xã
hội và cơ quan quản lý:
- Tăng thuế thuốc lá – là biện pháp đã được WHO
chứng minh có hiệu quả nhất trong giảm tỷ lệ hút thuốc.
- Tăng cường giáo dục truyền thông phòng chống
tác hại thuốc lá trong học đường và truyền thông đại chúng.
- Xây dựng môi trường không khói thuốc tại cơ
quan, trường học, bệnh viện, bến xe, nhà hàng...
Thông điệp
truyền thông
❝ Không hút thuốc – Đầu tư cho sức khỏe, chất lượng sống và
tương lai của thế hệ mai sau ❞ – Ủy ban Phòng,
chống tác hại của thuốc lá quốc gia.
“Không hút
thuốc – Bảo vệ sức khỏe bản thân, gia đình và cộng đồng”.
“Mỗi điếu
thuốc bạn hút, con bạn hít một phần khói độc”.
“Khói
thuốc – kẻ giết người thầm lặng trong chính ngôi nhà của bạn.”
“Hãy tạo
môi trường sống không khói thuốc – nơi ai cũng được hít thở không khí trong
lành.”
“Trẻ em có
quyền được lớn lên trong môi trường không khói thuốc.”