Nhiều trẻ mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ có dấu hiệu khác biệt về sự phát triển ngay khi ở độ tuổi trẻ sơ sinh, đặc biệt là về các kỹ năng xã hội và ngôn ngữ. Ngoài chậm phát triển ngôn ngữ và sự khác biệt về hành vi, bố mẹ có thể nhận thấy sự khác biệt trong cách trẻ tự kỷ tương tác với bạn bè cùng trang lứa.

Ảnh minh họa

1. Tìm hiểu về rối loạn tự kỷ

Tự kỷ hay còn gọi là rối loạn phổ tự kỷ (autism spectrum disorder) là một rối loạn bao gồm các biểu hiện lâm sàng đặc trưng với khả năng thiếu hụt về kỹ năng xã hội, các hành vi lặp lại và thiếu hụt hay thậm chí không có khả năng giao tiếp và ngôn ngữ. Ngoài các biểu hiện nêu trên, trẻ tự kỷ còn có thể có những biểu hiện lâm sàng khác như co giật, động kinh, rối loạn vị giác, âm thanh, giấc ngủ, tăng động giảm chú ý, có vấn đề về hệ tiêu hóa, thường xuyên lo lắng, bồn chồn...

2. Dấu hiệu trẻ tự kỷ ở các độ tuổi khác nhau

2.1 Dấu hiệu nhận biết bệnh tự kỷ ở trẻ dưới 12 tháng tuổi

Ở độ tuổi dưới 12 tháng, việc phát hiện các dấu hiệu của chứng tự kỷ bao gồm việc chú ý đến con bạn có đang đáp ứng các mốc phát triển hay không. Dưới đây là một số dấu hiệu mà bố mẹ cần chú ý:

- Không thể hiện sự thích thú trên khuôn mặt.

- Không giao tiếp bằng mắt, không cười và thậm chí có thể nhìn thẳng vào bạn.

- Không phải lúc nào cũng phản ứng với âm thanh.

- Không thích được âu yếm hoặc người khác chạm vào người.

- Không thể hiện sự quan tâm đến các trò chơi mà các trẻ khác thường chơi và thích thú.

- Không nói bập bẹ hoặc có những dấu hiệu ban đầu của nói sớm.

- Không sử dụng cử chỉ, chẳng hạn như đưa tay về phía bạn khi trẻ muốn được bế.

2.2 Dấu hiệu tự kỷ ở trẻ mới biết đi từ 12 tháng đến 24 tháng tuổi

- Trẻ không sử dụng cử chỉ. Không lắc đầu để trả lời có hay không. Không vẫy tay chào tạm biệt hoặc chỉ vào những thứ mà trẻ muốn.

- Trẻ không vào những đồ vật để thể hiện sự quan tâm đến thế giới xung quanh.

- Trẻ không sử dụng các từ đơn sau 16 tháng hoặc các cụm câu có hai từ sau 24 tháng.

- Mất kỹ năng giao tiếp hoặc xã hội.

- Dường như trẻ phớt lờ hoặc không chú đến những người xung quanh và trẻ chỉ ở trong thế giới của riêng của bản thân.

- Đi bằng ngón chân hoặc trẻ không thể bước đi.

2.3 Dấu hiệu của bệnh tự kỷ ở trẻ 2 tuổi trở lên

- Trẻ bị chậm phát triển ngôn ngữ: Trẻ có thể gặp khó khăn để bày tỏ nhu cầu của bản thân.

- Có kiểu nói khác thường: Trẻ có thể nói ngắt quãng, bằng giọng the thé hoặc giọng đều đều.

- Trẻ tự kỷ dường như không hiểu mọi người đang nói gì với mình.

- Tập trung hẹp vào một đối tượng, một điều gì đó về của đối tượng (như bánh xe trên ô tô đồ chơi) hoặc một chủ đề tại một thời điểm.

- Trẻ tự kỷ thích chơi một mình: Trẻ có vẻ ít quan tâm đến những đứa trẻ khác và thường không chia sẻ đồ chơi hay chơi đuổi bắt với trẻ khác.

- Thể hiện hành vi cứng nhắc: Có thể trẻ rất gắn bó với một thói quen nào đó và gặp khó khăn trong quá trình chuyển đổi.

- Tự gây thương tích, chẳng hạn như cắn hoặc tự đánh bản thân.

- Thể hiện các hành động lặp đi lặp lại, chẳng hạn như vỗ cánh tay hoặc bàn tay của anh ấy.

- Quá nhạy cảm với các loại kích thích: Trẻ có thể chống lại xúc giác, bị kích động bởi tiếng ồn, cực kỳ nhạy cảm với mùi hoặc từ chối ăn nhiều loại thức ăn.

- Trẻ có thể phản ứng quá mức với một số loại đau và phản ứng chậm với những loại khác.

- Trẻ có thể sợ hãi khi không cần thiết hoặc không sợ hãi khi có lý do mà thường khiến người khác phải sợ hãi./.

Minh Đức (t/h)