Xơ hóa cơ ức đòn chũm là bệnh lý xảy
ra ở trẻ sơ sinh, làm ảnh hưởng đến khả năng vận động của cổ và đầu. Bệnh lý xảy
ra khi cơ ức đòn chũm ở cổ bị xơ hóa, dẫn đến co rút, mất tính đàn hồi và hạn
chế chức năng vận động ở đầu, cổ.
Ảnh minh họa
1. Dấu hiệu
của xơ hóa cơ ức đòn chũm
Để nhận biết xơ hóa cơ ức đòn chũm, cha mẹ cần chú
ý đến các dấu hiệu bất thường ở trẻ, bao gồm các triệu chứng sớm và muộn sau
đây:
- Dấu hiệu sớm: Tình trạng xơ hóa cơ ức đòn
chũm ở trẻ sơ sinh thường được phát hiện trong khoảng 3 tháng đầu sau sinh với
các dấu hiệu đặc trưng. Cha mẹ có thể nhận thấy một khối u ở cơ ức đòn chũm, xuất
hiện ngay sau khi sinh. Khối u này thường to lên nhanh trong tháng đầu, có mật
độ từ hơi chắc đến rất chắc, di động nhẹ theo cơ ức đòn chũm, nhưng không gây
nóng, đỏ hay đau. Khoảng 2-3 tháng sau, trẻ bắt đầu có dấu hiệu hạn chế vận động
ở cổ. Cụ thể, đầu bé nghiêng về phía có khối xơ hóa, khó nghiêng sang bên lành
và gặp khó khăn khi xoay cổ sang hai bên.
- Dấu hiệu muộn: Nếu xơ hóa cơ ức đòn chũm
không được điều trị hoặc điều trị sai cách, khi trẻ được 3 tháng tuổi, các dấu
hiệu bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Khối u ở cơ ức đòn chũm vẫn tồn tại nhưng
trở nên cứng chắc hơn. Trẻ bị vẹo cổ, đầu nghiêng hẳn về phía có khối u, vận động
cổ bị hạn chế, khó nghiêng đầu sang bên lành hoặc xoay cổ. Tình trạng kéo dài
có thể dẫn đến vẹo cột sống cổ, biến dạng các đốt sống. Thậm chí trong trường hợp
nặng, trẻ sẽ bị lác mắt hoặc teo nửa mặt ở bên bị xơ hóa, ảnh hưởng đến sự phát
triển và thẩm mỹ của trẻ.
2. Hậu quả xơ
hóa cơ ức đòn chũm
Xơ hóa cơ ức đòn thường gây ra:
- Biến dạng cổ: Cổ bị nghiêng về một bên (vẹo cổ)
và cằm xoay về phía đối diện.
- Hạn chế vận động: Khó quay đầu hoặc cúi ngửa cổ.
- Căng cứng và đau nhức: Cha mẹ có thể nhìn thấy khối
u hoặc vùng cơ bị căng cứng.
- Xơ hóa cơ ức đòn chũm ở trẻ em thường xuất phát từ
các vấn đề trong thai kỳ hoặc quá trình sinh nở. Nguyên nhân là do tư thế bất lợi
của thai nhi trong tử cung, như sinh ngôi mông hoặc dây rốn quấn cổ, dẫn đến
chèn ép mạch máu nuôi dưỡng cơ ức đòn chũm, gây tổn thương và xơ hóa. Ngoài ra,
trong trường hợp sinh khó, mạch máu trong cơ bị tổn thương hoặc đứt, dẫn đến
hình thành cục máu đông. Cục máu đông này sau đó xơ hóa, khiến cơ co rút và gây
ra tình trạng vẹo cổ.
3. Hướng điều
trị xơ hóa cơ ức đòn chũm
Thời điểm vàng để điều trị xơ hóa cơ ức đòn chũm là
trong 3 tháng đầu sau sinh. Ngay khi phát hiện khối xơ ở trẻ, cha mẹ cần đưa
con đến cơ sở y tế uy tín, có chuyên khoa vật lý trị liệu - phục hồi chức năng
để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Mục tiêu của vật lý trị liệu là làm mềm khối xơ,
duy trì khả năng vận động bình thường của cột sống cổ và ngăn ngừa các biến dạng
thứ phát ở sọ mặt hoặc cột sống cổ. Các kỹ thuật vật lý trị liệu bao gồm:
- Nhiệt trị liệu: Sử dụng tia hồng ngoại chiếu
lên vùng cổ bị tổn thương trong 15 phút mỗi lần, từ 1 đến 2 lần mỗi ngày. Liệu
trình nên được duy trì liên tục trong 10 - 15 ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.
- Điện trị liệu: Áp dụng siêu âm điều trị tại
vùng cơ ức đòn chũm bị tổn thương, mỗi lần 10 phút, thực hiện hàng ngày. Thời
gian điều trị kéo dài từ 10 - 15 ngày để hỗ trợ phục hồi cơ.
- Vận động trị liệu: Là phương pháp điều trị không
dùng thuốc, mà thực hiện các bài tập vận động giúp làm mềm các mô cơ, giảm thiểu
sự co rút cơ và ngăn ngừa các biến chứng lâu dài như vẹo cổ hay biến dạng cột sống
cổ.
CN. Vũ Văn Trình (t/h)