Xoắn tinh hoàn là một tình trạng cấp cứu y khoa xảy ra khi tinh hoàn tự xoắn quanh trục dây thừng tinh, làm tắc nghẽn hoặc giảm lưu lượng máu động mạch và giảm lượng oxy cung cấp đến tinh hoàn.

Ảnh minh họa

1. Nguyên nhân dẫn tới xoắn tinh hoàn ở nam giới

- Di truyền: Bất thường bẩm sinh ở dây thừng tinh hoặc cấu trúc mô nâng đỡ tinh hoàn là yếu tố thường gặp nhất ở nam giới bị tinh hoàn dễ bị xoắn. Tình trạng này có thể ảnh hưởng đến cả 2 bên tinh hoàn.

- Chấn thương: Xoắn tinh hoàn có thể xảy ra sau vài giờ sau khi nam giới gặp chấn thương bìu hoặc hoạt động thể dục nặng gây tác động lên tinh hoàn.

- Nhiệt độ: Xoắn tinh hoàn còn có thể xảy ra khi nhiệt độ xuống quá thấp.

- Tuổi dậy thì: Tinh hoàn phát triển nhanh chóng ở giai đoạn này cũng có thể dẫn đến xoắn tinh hoàn.

- Ngoài ra, một số yếu tố rủi ro khác có thể làm tăng nguy cơ nguy xoắn tinh hoàn như:

+ Tuổi tác: Trẻ sơ sinh và thiếu niên giai đoạn dậy thì từ 16 – 18 tuổi thường gặp xoắn tinh hoàn nhiều hơn.

+ Chênh lệch kích thước tinh hoàn: Một bên tinh hoàn có kích thước lớn hơn cũng có nguy cơ dẫn đến xoắn tinh hoàn.

2. Dấu hiệu xoắn tinh hoàn

- Đau dữ dội một bên bìu, cơn đau dọc thừng tinh, lan xuống đùi, bẹn

- Đỏ, sưng tấy bìu

- Một bên tinh hoàn cao hơn bên còn lại

- Sốt và chóng mặt

- Đau tức bụng

- Buồn nôn và ói mửa

- Đi tiểu thường xuyên

- Xuất hiện khối u bất thường trong bìu

3. Biến chứng nguy hiểm của xoắn tinh hoàn

- Tổn thương tinh hoàn nặng: Xoắn tinh hoàn nguy cơ tổn thương nghiêm trọng lưu lượng máu và nguồn oxy tới cơ quan sinh dục.

- Nhiễm trùng huyết: Xoắn tinh hoàn làm tắc nghẽn mạch máu, thiếu hụt oxy và chất dinh dưỡng cho cơ quan dẫn tới việc hoại tử tinh hoàn, bắt buộc phải cắt bỏ một bên để tránh lan rộng.

- Tổn thương bên tinh hoàn còn lại: Một bên tinh hoàn bị tổn thương sẽ kích thích hệ thống miễn dịch tạo ra kháng thể và protein, nguy cơ gây tổn thương cho bên tinh hoàn còn lại.

- Vô sinh: xoắn tinh hoàn ít nhiều ảnh hưởng tới chất lượng tinh binh.

4. Hướng điều trị xoắn tinh hoàn

Xoắn tinh hoàn là trường hợp cấp cứu ngoại khoa. Trong vòng 4- 6 giờ đầu kể từ khi có triệu chứng là thời gian quý báu để can thiệp với tỷ lệ thành công lên đến 98%. 

Tỷ lệ cứu tinh hoàn giảm dần theo thời gian. Trường hợp để dòng máu bị ngưng đến 24 giờ, mô tinh hoàn sẽ bị hoại tử, gần như không thể cứu vãn. Nam giới lúc này bắt buộc phải cắt bỏ tinh hoàn, ảnh hưởng nghiêm trọng tới khả năng sinh sản.

Phương án hiệu quả chính là phẫu thuật tháo xoắn tinh hoàn. Qua một đường rạch nhỏ vùng bìu, bác sĩ tiến hành tháo xoắn và khôi phục đường chuyển máu kịp thời đến nuôi tinh hoàn. Sau đó, tinh hoàn 2 bên được cố định vào đúng vị trí, ngăn tình trạng xoắn tinh hoàn xảy ra lần nữa.

Với các bệnh nhân được cấp cứu kịp thời, sau khi tháo xoắn, tinh hoàn có sự phục hồi tốt (màu sắc, lưu lượng máu bình thường). Ngược lại, với các trường hợp không đã bỏ lỡ thời điểm vàng để can thiệp, tinh hoàn chuyển màu đen và không có lưu lượng máu. Lúc này, bác sĩ buộc phải cắt bỏ tinh hoàn để tránh nguy cơ nhiễm trùng hoặc ảnh hưởng đến sức khỏe toàn thân.

CN. Vũ Văn Trình (t/h)